“The faster you go, the longer it takes to slow down.”
In mijn vorige blog: “Over de 2 oorzaken van een burnout, je veilig voelen en luisteren naar jezelf. (afhangen.com)" liet ik zien dat er maar 2 factoren leiden naar een burn-out: te veel aanhoudende stress en te weinig ontspanning. Daarnaast ging ik in op de invloed van ons autonome zenuwstelsel op stress en ontspanning, en….. had ik beloofd daar in een volgende blog op terug te komen.
Dus bij deze.
In deze blog ga ik in op yoga: hoe yoga je kan helpen tegen stress en burn-out en ook hoe yoga je kan helpen bij ontspanning.
“Denk jij dat een stressvrij leven mogelijk is?”
Eerst nog even over stress, stressvrij leven en burn-out.
Definitie Stress:
Stress betekent niets anders dan spanning of druk. Van oorsprong is het een term uit de bouw: stress is de kracht die wordt uitgeoefend op een voorwerp. Of stress schadelijk is hangt af van hoeveel belasting iets (of iemand) aan kan. Zelfs metaal krijgt haarscheurtjes als het te eenzijdig of constant wordt belast. Dat geldt dus ook voor mensen.
Een leven zonder stress, nee, helaas is dat is niet mogelijk. Maar je kan wel leren om stress en je eigen reacties beter te begrijpen waardoor je daarna met meer inzicht met je stress om kunt te gaan. In reactie op ervaringen in het leven reageren je lichaam en geest met stress, en die stress maakt weer van alles los in je lichaam en geest.
Laat ik een voorbeeld geven: er gebeurt iets in je omgeving waarover jij geen controle hebt en wat jij niet leuk vindt (dat moet je herkennen 😉), daardoor zou je je geconfronteerd kunnen voelen, waardoor je een vecht/vlucht reactie krijgt: je ademhaling en hartslag versnellen. Door die lichamelijke stress reactie voel je dan nog meer stress door de feedback loops die ontstaan.
Als je inzicht krijgt in je eigen reacties is dat het begin om niet door te schieten in de stress, richting overprikkeling of angst en uiteindelijk een burn-out.
Voordat we gaan naar het “hoe” - het hoe je dan kan leren om beter om te gaan met stress - nog even een “waarom” over stress.
In de maatschappij was al sprake van chronische stress als groeiend probleem. Door de coronapandemie is stress, angst en burn-out in bijna elke sector toegenomen, waarschijnlijk nog het meest bij de mensen die in de frontlinie werken tegen de coronacrisis: de zorgprofessionals. Was de werkdruk in de zorg al hoog, tijdens de pandemie kwamen daar nog de uitdagingen en de stress bij van o.a.: lange werkdagen draaien, zorgen voor ernstig zieke patiënten, werken zonder (afdoende) bescherming (in het begin van de crisis), werken met al die lagen bescherming, angst en risico om zelf ziek te worden, gedwongen anders moeten werken en je collega’s ziek zien worden en die moeten behandelen. Dit heeft mentale effecten op artsen en verpleegkundigen en daarnaast: “het duurt zo lang.” Het uithoudingsvermogen wordt erg op de proef gesteld. De medische wereld heeft het gevolg van deze aanhoudende stress een naam gegeven: COVID stress disorder.
Stress maakt je ziek. De stress dan die aanhoudt en niet gecompenseerd wordt met ontspanning. Maar dat wist je inmiddels wel.
En wat kun je dan doen tegen Stress (en burn-out): juist Yoga!
Yoga is bewezen effectief tegen stress.
Yoga verlaagt de stress - de ervaren stress en de fysiologische stress.
De fysiologische stressdaling door yoga zorgt voor onder andere daling van het cortisol, daling van de bloeddruk en daling van de hartslag.
De yoga houdingen zorgen voor fitness, maar doordat yoga verder gaat dat alleen houdingen heeft het ook effect op je bewustzijn en zelfregulatie. De meeste mensen kennen yoga alleen van de houdingen – de asana’s. Maar yoga omvat naast die asana’s ook meditatie en ademhaling (ook wel pranayama genoemd).
In het kort:
De yoga houdingen zorgen voor een toename van: fitness, flexibiliteit, kracht, coördinatie en balans. De yoga meditatie en ademhalingsoefeningen zorgen voor: verhoogde aandacht, concentratie en cognitie. Daarnaast verhoogt het je mindfulness.
Yoga als geheel verhoogt je capaciteiten tot “zelfregulatie” – en wat kan ik daar dan mee denk je wellicht – het zorgt dat je beter kunt omgaan met emoties en stress, dat je veerkracht en weerbaarheid toenemen.
Meditatie en yoga verbeteren ook de hartcoherentie en het ervaren of oproepen van positieve gevoelens en emoties. Over heart rate variability (HRV) en heart coherence kan ik zo een hele blog schrijven (wie weet in de toekomst: laat even weten als je interesse hebt).
Voor nu laten we het even hier bij: HRV wordt gezien als een goede test of je nervus vagus goed werkt. HRV is wetenschappelijk bewezen en een medische marker voor psychologische veerkracht.
En waarom dan yoga en niet bijvoorbeeld:
racefietsen, voetballen of klimmen?
Zeker zijn er ook heel veel positieve effecten van andere sporten. Alleen dat stimuleert de positieve kant van de sympathicus (het actieve gedeelte van je autonome zenuwstelsel): je activeert, je adrenaline gaat omhoog. En je kan het ook gebruiken om je overtollige energie kwijt te raken. Er ontstaat bijvoorbeeld overtollige energie als je baas je erg onder druk zet en jij je moest “inhouden” (lees netjes gedragen, lees je internaliseert frustratie en dat soort zaken). Wat je hier ziet is een vecht/vlucht reactie (een sympathische activatie) die niet geuit kan worden op dat moment. Dat is heerlijk om er in een sportsessie uit te gooien: ren je rot, zweet je kapot of boks het eruit – het werkt.
Dus ja andere sporten kunnen heerlijk en effectief zijn. Alleen wie zich uit de vorige blog de afbeelding herinnert ziet dat er een verschil is in positieve inspanning en positieve ontspanning/verstilling. “Over de 2 oorzaken van een burnout, je veilig voelen en luisteren naar jezelf. (afhangen.com)"
Vaak in onze huidige maatschappij zien we positieve inspanning als ontspanning.
Om het dicht bij huis te houden: een voorbeeld van mezelf. In de tijd dat ik als arts-assistent bij de KNO werkte en nachtdiensten draaide en vele uren achter elkaar werkte en verantwoordelijk was voor het (over)leven van mensen – draaide mijn adrenaline productie op volle toeren. De enige manier waarop ik los kwam van de stress was door extreem te sporten: ik klom 3x/week 2-3u in de avonduren na mijn werk. Waarna ik soort van los kon laten en vaak uitgeput in slaap viel.
Mijn adrenaline niveau werd niet lager door even op de bank te zitten, of door even yoga te doen. In die tijd had ik onvoldoende rust in mijn lijf om überhaupt stil te zitten op een bank. En yoga?
Yoga vond ik veel te sloom!
Herken jij dat? Dat jij niet stil kunt zitten?
Of dat vertragen je onrustig maakt? Heb je FOMO?
En dat je liever iets gaat “doen”?
Luister dan alsjeblieft naar je lichaam, die vraagt je om het rustiger aan te doen. Ook al geeft je lichaam een paradoxaal signaal doordat je bijna niet kunt stil zitten. Als je heel snel gaat duurt het langer om tot stilstand te komen “the faster you go, the longer it takes to slow down.” Je staat altijd in de actiestand. En dan voelt het te abrupt om ineens stil te staan.
Het is tijd voor actie.
Het is tijd voor actie richting ontspanning een onderdeel maken van je leven.
Yoga practice; not Yoga perfection.
Practice, practice, practice.
Kom in actie en ontspan: Yoga tegen stress en voor ontspanning
Hierbij een kadootje voor ontspanning en tegen stress (en burn-out): Yoga | Tegen stress | Voor ontspanning | 25 min | Me-ternity - YouTube. Juist in deze -fysiek en mentaal- uitdagende tijd, is zelfzorg super belangrijk. En omdat ik geloof dat: “elke dag dat jij lekker in je vel zit is een kadootje voor jou en je omgeving.”.
Het is een yogales van mij als leefstijlcoach en arts voor jou. Na mijn yoga docentenopleiding: Yoga voor zorgprofessionals ben ik meer en meer de grote toegevoegde waarde van yoga gaan zien – die wil ik graag delen met je. Het is een les tegen stress en voor ontspanning, zodat we samen vitaal kunnen blijven en onze veerkracht vergroten.
Waarom ik deze blog heb geschreven? Op www.afhangen.com gaat het over zorg voor de mensen in hoog risico beroepen, waar er meer dan normaal stressvolle situaties zijn. Vaak met weinig ontspanningsmomenten, met alle consequenties van dien. Daarom.
Jouw welzijn in balans.
Kijk ook voor meer informatie op https://www.me-ternity.nl/ Me-ternity. Aandacht voor jouw welzijn.