Wat belemmert mij om de controle los te laten?!

Wat belemmert mij om de controle los te laten?

Controle is een manier om met problemen en stress om te gaan. En, daar is op zich dus niets mis mee. Het is immers niet gek dat je, bijvoorbeeld, niet weer die ene nare ervaring wilt hebben. Of, die bepaalde pijn niet weer wil ervaren. Het behouden van de controle, het ‘in controle’ zijn, kán je daarbij helpen.

Het wordt echter een probleem wanneer je jouw behoefte aan controle gaat ervaren als een last. Als een psychische belasting. Dan heb je er immers last van. En, die last (soms letterlijk als een last op je schouders voelen!) kan weer leiden tot tal van andere nadelige gevolgen. Denk aan toename van stress, fysieke klachten en slaapstoornissen.

Als de behoefte aan controle doorslaat, en sprake is van zgn. ‘controledrang’, dan leidt dat onherroepelijk tot onvrede. Als je álles onder controle wilt houden, dag in dag uit, geniet je nergens meer van. Dan neemt alleen maar de stress toe.

Controledrang komt doorgaans niet zomaar uit de lucht vallen. Er liggen meestal bepaalde oorzaken aan ten grondslag. Welke? Dat kan per persoon heel verschillend zijn. Feit is dat die oorzaken ervoor zorgen dat je vindt (denkt) dat je de teugels stevig in handen moet houden. Dat geeft je een gevoel van veiligheid. De gedachte alleen al aan het laten vieren van de teugels, kan voor onrust, ja zelfs paniek zorgen. Dus, stevig in het zadel blijven zitten.

Maar, hoe kan het dan toch dat hoe meer je controleert, hoe ongelukkiger je wordt? Dat is toch raar?

Helemaal niet. Het leven is namelijk niet volledig onder controle te houden. Er zal altijd iets gebeuren waar je geen rekening mee had gehouden. En dan?

De teugels nóg harder aantrekken? Hoe hard kun je eigenlijk aan die teugels blijven trekken? Op een gegeven moment is de rek er echt wel uit. En dan?

Laat het los!

Henk Westbroek zong eens: “Vriendschap is een illusie.” Als hij zijn liedje “Zekerheid is een illusie” had genoemd, was ik het met hem eens geweest. Zekerheid in het leven is namelijk echt een illusie. Een zekerheid die in het leven bestaat is dat het leven onzeker is. Alles is altijd in beweging. Het leven is niet te sturen. En, dus ook niet (geheel) te controleren.

Als je het hiermee eens bent, dan zou deze blog hiermee af zijn. Want, controle van iets dat niet te sturen is, is zinloos. En, dan kun je er maar beter gewoon mee ophouden. Toch?

Zó eenvoudig blijkt het in de praktijk niet te zijn. De wens, de drang tot controle zit diep. De angst voor als er geen controle meer is, is reëel. Hoe kun je dan toch de controle loslaten, als je dat heel graag zou willen? Al was het maar gedeeltelijk. Wat belemmert kortom om het controleren los te laten?

De Griekse filosoof Epictetus heeft eens gezegd: “Het zijn niet de omstandigheden waarin wij verkeren die ons in verwarring brengen, maar de meningen (gedachten) die wij over die omstandigheden hebben.”

In de meeste gevallen komen onze belemmeringen om anders over de dingen te denken en om anders te doen dus voort uit onze meningen, onze gedachten. Ook dus de belemmeringen die jou ervan weerhouden om los te laten. Om de controle, waarover dan ook maar, los te laten. Onze gedachten zijn dus de boosdoeners.

Zo, dat hebben we dan maar even vastgesteld. Goed, maar hoe nu verder? Want zoals ik al aangaf, hiermee is de kous nog niet af. Wat is de oplossing? Hoe kan ik anders gaan denken? Hoe kan ik loslaten?

Verlos jezelf van controle: ‘RET’ jezelf

Zoals je misschien al wel vermoedde ligt de sleutel van de oplossing bij jezelf. Niet dat je het allemaal alleen zou moeten doen, zeker niet. Als controledrang een probleem voor je is en het jouw dagelijkse leven verstoort, is het juist heel verstandig om hulp bij anderen te zoeken en die hulp ook daadwerkelijk te vragen. Samen met een buddy, een coach, kun je effectief gaan werken aan het loslaten van hinderlijke controle. Maar, uiteindelijk ben je altijd zelf je beste heelmeester.

Epictetus had gelijk. Onze gedachtes kunnen ons gedrag op een krachtige manier beïnvloeden. Ze kunnen echt met je aan de haal gaan. Zonder dat je het in de gaten hebt. Oppassen dus voor die ‘kwelgeesten’. Maar, hoe?

Mensen hebben zgn. rationele (realistische) gedachten maar ook irrationele (niet-realistische) gedachten. In het kader van deze blog gaat het om de irrationele gedachten. De gedachten die je tot controledrang brengen en die je belemmeren bij het bereiken van je doelen en levensgeluk. Die gedachten moeten worden blootgelegd zodat je je ervan bewust wordt. Daarna kun je eraan gaan werken om dergelijke gedachten onder de knie te krijgen.

Hiervoor is een heel effectieve methode ontwikkeld, de Rationeel-Emotieve Therapie (afgekort: RET). Een zeer doeltreffende werkwijze om niet-realistische denkpatronen aan de oppervlakte te krijgen om ze vervolgens te kunnen ‘aanpakken’! Ik vind het zelf een mooie en krachtige methodiek die ik graag, en met succes, inzet.

Hoe werkt het? In samenspraak (met je buddy/coach) komen de irrationele gedachten boven tafel. Bekeken wordt of ze de moeite waard zijn (meestal dus niet). Vervolgens wordt aandacht besteed aan, wat ik nu maar even noem; ‘omdenken’. Het mooie van de RET-methodiek is dat iedereen het zich eigen kan maken. Nadat het systeem is uitgelegd kun je het daarna steeds weer zelf toepassen.

Aan de slag! Op jou komt het aan.

Samenvattend; tussen jou en jouw gewenste situatie (los zijn van controle) staan belemmerende gedachten, zgn. irrationele gedachten. Deze gedachten zorgen ervoor dat je niet krijgt wat je wilt. Deze gedachten moeten dan ook onder ogen worden gezien en worden aangepakt.

Irrationele gedachten ontstaan onder andere als een reactie op negatieve gebeurtenissen in het vroege leven of latere leven. Daarnaast worden veel irrationele opvattingen op grote schaal onderhouden en doorgegeven via onze opvoeding en maatschappelijke contacten. Irrationaliteit kan ook aangeboren zijn.

Uiteindelijk worden ze, door veelvuldig herhalen, tot een levenshouding een vanzelfsprekendheid. Ze worden dan niet meer beleefd als gedachten of opvattingen, maar als waarheden! Dan is het zeker tijd om in actie te komen!

Als je écht verandering wilt, zoek dan iemand die jou begrijpt én jou kan helpen. Ook al is die eerste stap voor jou nog zo moeilijk. Doe het! Je zult er geen spijt van krijgen. De coaches van Afhangen zijn er voor jou.

Als je geïnteresseerd bent in de RET-methodiek, zoek dan een coach die daar enthousiast over is.

Hans de Boer