Hoe krijg ik negatieve gedachtes en angsten onder controle?

(“It’s all-in the mind y’know!” – George Harrison)

Negatieve gedachtes, angsten, kan ik ze bedwingen?

Negatieve gedachtes, negatieve gedachtenpatronen, soms kun je er niet los van komen. Angsten, ze kunnen je leven gaan beheersen. De wereld om je heen vervaagt, je keert je in jezelf. Het kan van kwaad tot erger gaan. Je gedrag lijdt er onder. Je omgeving ook. Het is niet wat je wilt. Je wilt er wel wat aan doen, maar je weet niet hoe. Misschien denk je wel dat er helemaal niets aan te doen is. Dat je er maar mee moet leren leven. Dat anderen jou maar moeten accepteren zoals je bent. “Het is wat het is”, of zoiets.

Niets is minder waar! Negatieve gedachtes en angsten zijn te overwinnen. Het kan moeite kosten, maar het is mogelijk.

Ik hoop dat ik je met deze blog over negatieve gedachtes en angsten handvatten kan geven om positieve stappen te zetten. En, lukt dat niet helemaal op eigen kracht, vraag dan steun. Anderen zullen jou die steun graag geven.

Op internet zijn veel tips en oefeningen te vinden over hoe je je angsten en negatieve gedachtes kunt overwinnen. Met deze blog wil ik je vooral bewust maken van wat negatieve gedachtes en angsten nu eigenlijk zijn en waar ze vandaan komen.

“It’s all in the mind y’know!”

Deze quote van George Harrison uit de legendarische Beatle film Yellow Submarine, is ook toepasbaar op het onderwerp van deze blog; negatieve gedachtes. Het zegt het eigenlijk al, negatieve gedachtes, ze zitten in je hoofd. Hoe ze daar terecht zijn gekomen? Nou, daar heb jij zelf een grote bijdrage aan geleverd. Misschien in je vroege jeugd, misschien na latere ervaringen. Dit klinkt betweterig maar het is toch echt waar.

Vanaf ongeveer je derde levensjaar ben je je gaan realiseren dat niet iedereen hetzelfde is als jij. Vanaf dat moment ben je jezelf een houding gaan aanleren om jezelf staande te houden. Die houding heb je in de jaren daarna heel goed verder ontwikkeld. Je bent dus ooit begonnen om een zogenoemd defensiemechanisme om jezelf heen te bouwen. Dat mechanisme had je nodig om te kunnen overleven in een wereld die steeds meer uitdagingen voor jou in petto bleek te hebben. Uiteindelijk werd dat defensiemechanisme je Ego. Dat Ego werd vervolgens steeds meer jezelf. Het werd je tweede natuur. Ons Ego is direct gekoppeld aan negatieve gedachtes. Negatieve gedachtes over anderen, maar ook over jezelf.

Ervaringen die je hebt opgedaan kunnen leiden tot angsten. Een voorbeeld. Tijdens paardrijles ben je lelijk ten val gekomen. Je bent bang dat het weer gebeurt. Zo kun je ook negatief over paarden gaan denken (“Paarden zijn onbetrouwbare beesten”). Misschien hoor je ook van een ander dat hij/zij van het paard is gevallen. Je denkt dan al gauw: “Zie je wel, voor paarden moet je oppassen!”

Hier past een nuance. Want, sommige vormen van angst hoeven namelijk niet negatief te zijn. Denk aan angst voor echt gevaarlijke dieren (giftige slangen, schorpioenen) maar ook bijvoorbeeld examenangst. Zo lang die angsten niet verlammend werken, kunnen ze nuttig zijn. De angst voor het gevaarlijke dier maakt dat je ervan wegblijft en (gezonde) examenvrees kan je juist op een goede manier oppeppen.

Over dit soort angsten, die ik ‘positieve angsten’ noem, gaat het nu niet. Het zijn de belemmerende angsten en negatieve gedachtes, die een verlammende uitwerking op je kunnen hebben, die onderwerp zijn van mijn blog.

Angst, het is een illusie.

Jiddu Krishnamurti zei eens in één van zijn toespraken (https://youtu.be/lPWyGNtKcxE)

“The actual perception of fear is elusive”. Oftewel: De actuele perceptie van angst is ongrijpbaar.

Wat hij daarmee bedoelde te zeggen is dat wat wij als angst ervaren, in feite niet realistisch is. Het bestaat gewoonweg niet. Niet in het hier-en-nu. Angst is een verzinsel, hoe levensecht het ook kan voelen.

Verzinsel in de zin van herinnering vanuit het verleden. Of verzinsel in de toekomst. Maar, noch het verleden, noch de toekomst bestaat. Dus, waarop is onze angst eigenlijk gebaseerd?

Als je dit inziet, als je dit doorvoelt, dan begrijp je ook dat angst -hoe realistisch het ook aanvoelt- een illusie is. Wij bedenken onze eigen angsten!

Bekend is de uitdrukking: “De mens lijdt het meest door de dingen die hij vreest”.

Deze uitdrukking komt niet uit de lucht vallen. De meeste negatieve gedachtes of angsten, komen nooit uit!

Mooie woorden, zeg je misschien. Maar wat kan ik er mee, vraag je jezelf dan af. Immers, ik héb nu eenmaal negatieve gedachtes en ik bén angstig!

Goede vraag. Het antwoord is: Pak je gedachtes aan!

‘RET’ jezelf.

In mijn vorige blog over het loslaten van controle https://www.afhangen.com/post/wat-belemmert-mij-om-de-controle-los-te-laten besprak ik de Rationeel-Emotieve Therapie (RET). Een krachtige werkwijze om anders over de dingen te gaan denken. En, dat is nu precies wat ook erg behulpzaam kan zijn bij het onder controle krijgen van negatieve gedachtes. Ook het aanpakken van angsten kan heel goed ondersteund worden met behulp van de RET.

Zelf vind ik de RET een doeltreffende methodiek. Ik werk er graag mee en zie in veel gevallen dat het werkt.

De RET methodiek focust op negatieve irrationele gedachtes. Gedachtes dus die je belemmeren in je dagelijkse leven. Deze gedachtes komen met behulp van deze methodiek aan de oppervlakte, worden zo bewust gemaakt en kunnen dan worden aangepakt. Dat wil zeggen, ter discussie worden gesteld. Eenmaal overtuigd van het nutteloze negatieve karakter ervan kunnen ze gemakkelijker worden losgelaten. ‘Opgeruimd’, zeg maar.

Het mooie van de RET is bovendien dat je de methodiek zelf in de dagelijkse praktijk kunt toepassen. Nadat je het systeem in de gaten hebt kun je er zelf mee gaan werken.

Vandaar ook de titel van deze paragraaf: RET jezelf!

Hoe pak ik dit allemaal aan?!

De eerste stap is in elk geval de wil om er zelf iets aan te doen. Iets willen doen aan de negatieve gedachtes, de angsten die je dwars zitten. Hierboven gaf ik al aan: Pak je gedachtes aan!

Als je er zelf niet direct uitkomt, of je wilt een luisterend oor, iemand die voor jou de juiste vragen op het juiste moment stelt, kijk dan eens om naar een coach die bij je past. Samen kun je eraan werken; samen sterk!

Als de RET methodiek je aanspreekt, kies dan een coach die daarmee werkt.

Hans de Boer